Anonim Şirketler Yönetim Kurulları vasıtasıyla, Limited Şirketler ise Müdürler vasıtasıyla yönetilmektedir. Bu nedenle Bu makalemizin konusu da Şirketleri yönetenlere ödenen YÖNETME İŞLEVİ karşılığı ödenen paralar hangi hallerde HUZUR HAKKI, hangi hallerde ise ÜCRET sayılacağı yönünde siz şirket sahiplerine bilgilendirmektir.
Kelime Anlamı ile Huzur Hakkı: “ Belli bir konuyu görüşmek için toplanan bir kurulun üyelerine ödenen paralardır.” Şeklinde tanımlanmaktadır.
Aynı şekilde Kelime Anlamı itibari ile ücret ise, “bir emeğe karşılık olarak verilen para, işgücünün ederi” şeklinde tanımlanmaktadır.
Ayrıca Gelir Vergisi Kanunda Ücret; işverene tabi belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.
Gelir Vergisi kanunu uygulanmasında, aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılır.
1. 23 üncü maddenin 11 numaralı bendine göre istisna dışında kalan emeklilik, maluliyet, dul ve yetim aylıkları;
2. Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler;
3. Türkiye Büyük Millet Meclisi, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile özel kanunlara veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzeyen diğer kimselere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;
4. Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleri ve tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;
5. Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;
6. Sporculara tranfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.
Ayrıca 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 394. Maddesinde; “ Yönetim Kurulu üyelerine, tutarı esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmiş olmak şartıyla huzur hakkı, ücret, ikramiye ve yıllık kardan pay ödenebilir.” Demektedir
Eski TTK.’da MADDE 333 ise, “Aksine esas mukavelede hüküm olmadığı takdirde idare meclisi azalarına her toplantı günü için bir ücret verilir. Ücret miktarı esas mukavelede tayin edilmemişse umumi heyetçe tayin olunur.” Demekteydi.
Yeni ve Eski TTK. Uygulamasında temel şart Yöneticilere ödenecek Ücret veya Huzur haklarının ödenebileceği, Ana Sözleşme veya Genel Kurul (Limited Şirketlerde Ortaklar Kurulu) kararına bağlanması gerekmektedir.
Bu açıklamalar sonucunda Şirketleri yönetenlerin elde ettiği gelirleri aşağıdaki şekilde ayırmak gerekir.
a) Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri : Genel Kurul ve Ana Sözleme ile belirlenmek şartıyla HUZUR HAKKI,
b) Anonim Şirket Müdürleri : (Ortak olsun olmasın veya İş Akdi ile çalışsın çalışmasın elde ettikleri gelir ÜCRETTİR.
c) Limited Şirket Müdürleri : Ortak olsun olmasın veya İş akdi olsun veya olmasın ödenen paralar şirkette devamlı çalışmak zorunda oldukları ve işi fiilen sevk ve idare ettikleri için ÜCRETTİR.
d) Ancak Hem Anonim Şirket Yöneticilerine (Yönetim Kurulu veya Müdürlere) hem de Limited Şirket Yöneticilerine (Müdürlerine) Kar Payı Verilebilir. Kar Paylarından ödenen bu paralar da Ücret olarak Vergilendirilir.
SONUÇ :
Bize göre, Anonim Şirket Yönetim Kurulu üyelerine Genel Kurul veya Ana Sözleşme ile belirlenen para ve ayın veya menfaatler HUZUR Hakkı olarak nitelendirilmelidir. Ancak Limited Şirket Müdürlerinin aynı şekilde şirketi yönetme işini fiilen sevk ve idare ederek aldıkları için, Müdürlere ödenen para, ayın veya menfaatleri ÜCRET olarak nitelendirmek gerekir.
Gelir Vergisi Kanunu açısından hem HUZUR HAKKI, hem de emek karşılığı ödenen paraların tamamı ÜCRETLER sınıfında yer almaktadır.
Gelir Vergisi 94.Maddesi Kapsamında kesilen tevkifatların MUHTASAR Beyannamelerde gösterilmesi aşamasında da Maliye Bakanlığınca HUZUR HAKKI, KIDEM TAZMİNATI, İHBAR TAZMİNATI ve ÜCRETLERİN ayrı ayrı beyan edilmesi uygulamasına başlandığından Siz mükelleflerimizin bu hususu dikkate alarak beyan edilmesinde yarar vardır.
Ahmet GÜNDÜZ – YMM