Serbest Muhasebeci Mali Müşavirleri İlgilendiren Bir Sorun!
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirleri İlgilendiren Bir Sorun (1003b Muhtasar Ve Pirim Hizmet Beyannamesi)
Ülkemizde ilk olarak Haziran 2017 yılında pilot bölge olarak belirlenen Kırşehir’de uygulamaya başlayan Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin birleştirme uygulaması, pilot uygulamanın ardından 01 Ocak 2020 tarihinden itibaren Türkiye genelinde uygulanacaktı. Ancak anlaşıldığı üzere Altyapı tam hazır olmadığı için birleştirme uygulaması 01 Mart 2020 tarihine ertelendi. Birleştirme süreci ile ilgili belirsizlik hale devam etmektedir. Kanaatimizce; Uygulamada yaşanan kargaşa, sistem yetersizliği, birleştirmenin gereksizliği ve sistemi kullanacak tarafların çeşitli tepkileri nedeniyle uygulamanın başlangıcı olan 01 Mart 2020 tarihinin İdarece uzatılması hatta uygulamanın iptal edilmesi bile söz konusu olabilir.
Uygulamaya geçirilmek istenen sisteme yapılan en önemli eleştiri; Sistemin beyanname veren firmalardaki personel politikalarını, ilgili dışındaki kişilerin de öğrenmesine imkân tanımasıdır. Bu durum özellikle net aktifi, net satış hasılatı büyük ve kendi içinde insan kaynakları bölümü olan firmaların personel bilgilerinin dışarıya sızması konusunda ciddi rahatsızlıklar oluşturmuştur.
Gelir idaresi bu sıkıntıyı çözmek için yayımlamış olduğu 122 nolu V.U.K. sirküleri ile muhtasar ve prim hizmet beyannamesini ikiye ayırarak, 1003A ve 1003B kodları ile tanımladığı iki ayrı beyanname oluşturdu.
1003A kodlu beyanname; çalışanların muhtasar ve sigorta prim bilgileri olmadan diğer muhtasar konularını kapsayan beyannamedir. 1003B kodlu beyanname ise; sadece çalışanlara ait muhtasar kesintilerini ve sosyal güvenlik kurumu için gerekli prim beyannamesini içeren beyannamedir.
Gelir İdaresi, özel olan 1003B kodlu muhtasar ve pirim hizmet beyannamesini tüm vergi mükellefleri tarafından verilebilmesine sınır getirmiştir.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin sıkıntısı 1003B kodlu beyannamenin verilmesinde; aşağıda yayım tarih sırasına göre yer alan, alıntı yaptığım mevzuatta olan kısıtlamadan kaynaklanmaktadır.
ELEKTRONİK BEYANNAMELERİN KİMLER TARAFINDAN VERİLEBİLECEĞİNİ İÇEREN MEVZUAT(özet)
A-340 SIRA NO’LU VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ
Resmi Gazete Tarihi: 30.09.2004
Resmi Gazete No: 25599
Beyannamelerini kendileri gönderebilecek mükellefler:
3568 sayılı Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca çıkarılan tebliğlere göre aktif büyüklükleri veya net satış hasılatlarının belli bir tutarın üzerinde olması nedeniyle, beyannamelerini meslek mensubuna imzalatmak zorunluluğunda bulunmayan mükellefler istemeleri halinde beyannamelerini elektronik ortamda doğrudan kendileri gönderebileceklerdir.
Aracılık yetkisi verilen gerçek ve tüzel kişiler
(19.02.2011 tarihli ve 27851 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanan 405 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değişen hali) Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden, 3568 sayılı Kanun uyarınca yetki almış olup bağımsız çalışan Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin (meslek mensuplarının), mükelleflerin vergi beyannameleri, bildirim ve eklerini elektronik ortamda göndermeleri uygun görülmüştür.
B-1 SIRA NOLU MUHTASAR VE PİRİM HİZMET BEYANNAMESİ GENEL TEBLİĞİ
Resmi Gazete No: 29983
Resmi Gazete Tarihi: 18.02.2017
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin elektronik ortamda bizzat mükelleflerce/işverenlerce gönderilmesi Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda gönderebilecek gerçek ve tüzel kişiler
a) 30.9.2004 tarihli ve 25599 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ve Maliye Bakanlığınca yapılan diğer düzenlemelere göre beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşıyan mükellefler/işverenler,
b) Kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamakla birlikte vergi kesintisi yapma zorunluluğu bulunanlar/işverenler,
c) Vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmamakla birlikte 5510 sayılı Kanun uyarınca çalıştırdıkları sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini beyan etme zorunluluğu bulunan işverenler, elektronik ortamda kendileri gönderebileceklerdir.
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşımayan mükellefler/işverenler, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini sözleşme düzenlemek suretiyle aracılık yetkisi verilmiş gerçek veya tüzel kişiler vasıtasıyla elektronik ortamda göndereceklerdir.
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda göndermek üzere aracılık yetkisi verilen gerçek ve tüzel kişiler
213 sayılı Kanunun mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi ile 5510 sayılı Kanunun 100 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının verdiği yetkiye istinaden;
a) 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan usul ve esaslar doğrultusunda vergi beyannameleri, bildirim ve eklerini elektronik ortamda göndermek üzere aracılık yetkisi bulunan meslek mensuplarının müşterilerine ait,
b) Gelir Vergisi Kanununun 46 ncı maddesi gereğince basit usulde vergilendirilen mükelleflerin alış ve satışlarına ilişkin belgelerin kayıtlarını tutan meslek odalarının üyelerine ait,
c) 7.6.2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununa göre kurulmuş meslek odalarının ve birliklerinin işletme hesabı esasına göre defter tutan üyelerine ait,
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerini elektronik ortamda göndermeleri uygun görülmüştür.
C-VERGİ USUL KANUNU SİRKÜLERİ/122
Konusu: Elektronik ortamda mevcut e-beyanname şifresinden ayrı olarak kullanıcı kodu, parola ve şifre alınması ve bu şifre ile 1003B Beyanname kodlu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin gönderilmesi
Tarihi : 13.1.2020
Sayısı : VUK-122/2020-1
1003B Beyanname kodlu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesine İlişkin İşlemler:
1 Sıra No.lu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliğinde; 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Hazine ve Maliye Bakanlığınca yapılan diğer düzenlemelere göre beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşıyan mükelleflerin/işverenlerin, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerini de elektronik ortamda kendilerinin gönderebileceklerine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
1003B Beyanname kodlu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Elektronik Ortamda Gönderilebilmesi İçin Kullanıcı Kodu, Parola ve Şifre Verilmesi İşlemleri:
Beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşıyan mükelleflerin/işverenlerin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda gönderebilmek için 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekindeki “Elektronik Beyanname Gönderme Talep Formu” nu doldurarak yetkili vergi dairesine müracaat etmeleri halinde mezkûr Genel Tebliğde belirtilen usul ve esaslara göre yetkili vergi dairesince kullanıcı kodu, parola ve şifre verileceği, elektronik ortamda beyanname göndermek üzere kullanıcı kodu, parola ve şifresi bulunan mükelleflerin ise mevcut kullanıcı kodu, parola ve şifrelerini kullanarak Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini gönderecekleri 1 Sıra No.lu Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliğinde açıklanmıştır.
Yukarıdaki mevzuatı incelediğimizde kısaca aşağıdaki hususlar öne çıkmaktadır;
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin elektronik ortamda bizzat gönderebilecek mükellefler/işverenler:
3568 sayılı Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca çıkarılan tebliğlere göre aktif büyüklükleri veya net satış hasılatlarının belli bir tutarın üzerinde olması nedeniyle, beyannamelerini meslek mensubuna imzalatmak zorunluluğunda bulunmayan mükellefler istemeleri halinde beyannamelerini elektronik ortamda doğrudan kendileri gönderebileceklerdir.
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin elektronik ortamda bizzat gönderemeyecek mükellefler/İşverenler:
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşımayan mükellefler/işverenler, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini sözleşme düzenlemek (aracılık -sorumluluk) suretiyle aracılık yetkisi verilmiş gerçek veya tüzel kişiler vasıtasıyla elektronik ortamda göndereceklerdir.
SONUÇ
Muhtasar beyannamesinin ve Sosyal Sigorta Primi ve Hizmet Beyannamesi birleştirilmesi kanaatime göre yanlış olmuştur. Uygulanmak istenen bu sistem ile sorunsuz işleyen bir uygulamaya son verilmiş mükelleflere ve beyannameleri düzenleyen muhasebe meslek mensuplarına yeni yükler, sorunlar getirmiştir.
Anlaşıldığı üzere;1003B kodlu beyanname tüm vergi mükelleflerinin ilgilendirmemektedir. Az sayıda firma bu beyanname kapsamına girmektedir. Bu nedenle bu beyanname özel bir beyannamedir. Bu özel beyannamenin, genel beyanname olarak açıklanması doğru bir tanımlama olmamıştır.
Net aktif toplamı ve net satış hasılatı belirlenen rakamların altında kalan ve bu nedenle YMM tam tasdik sözleşmesi olmayıp, SMMM mesleki sözleşmesi ile aracılık ve sorumluluk sözleşmesi yapmış olan kişi veya kurumlarda da sosyal güvenlik bilgileri gizliliği sorunu vardır. Bu tür firmaların yukarıda belirtilen mevzuat ve yaklaşımdan dolayı 1003B muhtasar ve prim hizmet beyannamesi şifresi alması mümkün gözükmüyor. Bu tür bir sorunda SMMM lerin işlerini kaybetme riski oluşmaktadır.
Bizce ek şifre verilme uygulaması sadece, 3568 sayılı meslek yasasından yetki almış YMM ve SMMM lerin tam tasdik veya mali müşavirlik sözleşmesi yaptıkları firmalardan talepte bulunan kişi ve kurumlara verilmesi uygun olacaktır. Çünkü YMM ve SMMM lerin yaptıkları sözleşmelere istinaden verdikleri hizmetler sonucunda, defter ve belgelerin birbirlerine uyumlu olmamasına bağlı vergi zıyaında vergi mükellefi ile birlikte müteselsil sorumluluğu var.
Bu konunun YMM ile SMMM ler arasındaki çıkar çatışmasını daha da derinleşeceğini ve YMM ler lehine hâksiz rekabet yaratacağını düşünüyorum. Konunun SMMM ler yönünden çözülmesi Muhasebe Meslek Odalarını ve Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Birliği’ni ilgilendirmektedir. Fakat Türmob hem YMM hem de SMMM odalarının üst örgütü olması nedeniyle çıkar çatışmasının ortasında kalmaktadır. Ayrıca Türmob’un yönetim kurulunda bulunan dokuz kişinin beşi YMM’dir. Bu durum TURMOB’un SMMM’ler lehine tavır alması açısından başka bir sorun oluşturmaktadır.
