İş kazaları ve yaptırımları
İş kazasının ölümle sonuçlanması halinde, SGK yetkili birimleri tarafından soruşturmalar açılarak yaptırımlar hayata geçer.
Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için;
-Kazayı geçiren kişinin sigortalı olması,
-Kaza sonucu bedence veya ruhça engelli hale gelmesi,
-Kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet bağının bulunması, şartlarının bir arada bulunması ile birlikte, olayın 5510/13 bentlerin de sayılan hallerden birinde meydana gelmesi gerekmektedir.
Ölümle sonuçlanan vakalarda ise Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın ilgili grup başkanlığına iletilecektir.
SGK KURUM BAŞKANLIKLARI
A) ANKARA
B) İSTANBUL
C) İZMİR
Üç başkanlıkları verilen görevlere göre gerek bağlı oldukları bölgelerde gerekse bölgeleri dışında görevlendirme yazılarıyla ölümlü iş kazalarını soruşturma kapsamına alır.
İşveren tarafından SGK’ya sigortalılık bildirimi yapılmamış olanların kaza geçirmesi halinde ölümle sonuçlananlarda ise Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının ilgili grup başkanlığınca soruşturma kapsamına alınacaktır.
Örnek-1: 27/08/2019 tarihinde bir işyerinde meydana gelen kazada, sigortasız çalışan bir kişi ölmüştür. Bu durumda hazırlanacak dosya sigortalılık ve iş kazası tespiti amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının ilgili grup başkanlığına gönderilir.
Örnek-2: 19/08/2019 tarihinde bir işyerinde çıkan yangın neticesinde üç sigortalı ile sigortasız bir kişi yaralanmış, bir sigortalı ise vefat etmiştir. Söz konusu olay ölümlü vaka olduğundan ve sigortasız çalışma bulunduğundan kazaya dahil olanların tamamı için dosya incelenmek üzere Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının ilgili grup başkanlığına iletilir.
KUSUR TESPİTİ VARDIR
İş kazası soruşturmaları sonucu düzenlenen denetim raporlarında, işveren, sigortalı ve üçüncü kişi/kişiler hakkında kusur oranları belirtilir ve sigortalının ağır kusuru varsa “ağır kusur” ifadelerine yer verilerek sigortalının kusur derecesi tespit edilir. Kusur oranları belirtilen denetim raporlarında oranların dağıtılacağı kişiler ve kusur dereceleri ayrı ayrı belirtilir.
RUCÜ NASIL BELİRLENİR?
İşverenin sorumluluğu 5510 sayılı Kanunun 21’inci maddesinde iş kazası işverenin sorumluğu ele alınmıştır. Anılan maddenin birinci fıkrasında; “İş kazası, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, SGK’ca sigortalıya veya hak sahiplerine 5510 sayılı Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, SGK tarafından işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır.” hükmü yer almaktadır.
Kasıt; işverenin bilerek ve isteyerek, hukuka aykırı eylemiyle iş kazası veya meslek hastalığına neden olması hâlidir. Zarara neden olan eylemin bilinçli olarak yapılması kasıt için yeterli olup, sonuçlarının istenip istenmemesi kastı ortadan kaldırmaz. İşverenin eylemi hukuka aykırı olmamakla birlikte, yaptığı hareketin hukuka aykırı sonuç doğurabileceğini bilmesi, ihmali veya ağır ihmali, sorumluluğunu kaldırmayacaktır.
Üçüncü Kişilerin Sorumluluğu Kanunun 21 inci maddesinin dördüncü fıkrasında üçüncü kişilerin sorumluluğuna yer verilmiştir. Buna göre; iş kazası üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, hak sahiplerine bağlanan gelirlerin tamamı zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara kusuru oranında rücu edilir.
Ölümlü iş kazaları detaylı bir şekilde SGK müfettişleri tarafından yapılacak kusur tespitleri yapılarak kişilerin oranında rucü olarak geri istenilecektir.
